Mô tả về cây mướp hương

Đặc điểm thực vật

Mướp hương là cây thân thảo, thuộc dạng dây leo. Thần dài, nhỏ, hình tiết diện đa giác, màu xanh lục nhạt, có năm đường gân chạy dọc. Bên ngoài thân có nhiều lông trắng mọc rải rác. Dọc theo thân phát triển nhiều tua cuốn bám vào thân cây khác, bụi rậm hay giàn được người dân dựng sẵn để phát triển.

Lá cây mướp hương mọc so le, hình trái tim, mặt trên và dưới đều có nhiều lông tơ, chứa 5 – 7 thùy, bên ngoài mép có răng. Hoa thường ra vào tháng 8 – tháng 10 hàng năm,. Cùng một cây có cả hoa đực lẫn hoa cái. Hoa đực thường mọc thành chùm còn hoa cái thì phát triển đơn độc từng hoa. Quả mướp hình trụ thuôn, khi còn xanh chất xốp, mềm, chứa nhiều nước, màu xanh đậm hoặc xanh nhạt, dài khoảng 25 – 30 cm, vỏ thô ráp. Khi quả già chuyển sang màu nâu, bên trong có nhiều xơ và khá dai. Trong quả có nhiều hạt dẹp, hình trứng.

Phân bố

Cây mướp hương là loài bản địa của Bắc Phi, lần đầu tiên được khoa học mô tả vào năm 1846. Ở nước ta, cây được trồng ở khắp các tỉnh thành trên cả nước, chủ yếu để lấy quả làm thực phẩm.

Bộ phận dùng

Tất cả các bộ phận của cây mướp hương đều có thể dùng làm thuốc chữa bệnh. Bao gồm lá, quả, xơ, hạt, rễ, thân (dây). Trong đó xơ và quả tươi được Đông y sử dụng với các tên gọi như sau:

• Xơ mướp (Retinervus Luffae Fructus): Ty qua lạc
• Quả tươi ( Fructus Luffae): Sinh ty qua

Thu hái- sơ chế

Mướp hương được thu hái quanh năm. Tùy theo mục đích sử dụng mà mỗi bộ phận sẽ được thu hoạch về phân loại, rửa sạch, dùng tươi hay sấy khô bảo quản dùng dần

Bảo quản

Dược liệu tươi sau khi thu hái về nên dùng ngay hoặc bảo quản trong tủ lạnh sử dụng trong vòng 2- 3 ngày. Với dược liệu khô, bạn nên để nơi khô thoáng, tốt nhất là trong điều kiện nhiệt độ phòng. Tránh để thuốc dính nước sẽ bị ẩm mốc gây độc cho cơ thể.

Mướp hương có tác dụng gì? Chủ trị

– Theo Đông y:

• Quả: Giải nhiệt, lương huyết, tiêu độc, làm tan đờm. Chủ trị tiểu tiện, đại tiện ra máu, viêm đường tiết niệu, bệnh trĩ nội, tắc tuyến sữa, mụn nhọt, đau lưng, ho nhiều đờm, viêm phế quản.
• Xơ mướp hương: Chỉ huyết, giải nhiệt, tiêu độc, tan đờm nhầy. Chủ trị hen, sởi, trĩ ra máu, tắc tia sữa, rong kinh, băng huyết.
• Lá mướp: Giải nhiệt, bài trừ độc tố cho cơ thể, chỉ huyết, tiêu đờm. Chủ trị viêm họng, ho, hen kéo dài, phù thũng, mẩn ngứa, lở đầu…
• Hạt: Nhuận táo, sát khuẩn, tiêu đờm, làm mát cơ thể, bổ gân xương. Chủ trị ho nhiệt có đờm, giun sán, tê mỏi tay chân, phù thũng các chi, ít sữa.
• Thân (dây ): Tiêu đờm, thông kinh hoạt lạc. Chủ trị viêm mũi mãn tính, ho gà, viêm da thần kinh, máu mủ chân răng.
• Rễ: Giải nhiệt, tiêu độc. Chủ trị mụn chốc lở, ghẻ nước, vàng da, vàng mắt.

Xơ mướp hương được sử dụng làm dược liệu trong Đông y nhờ tác dụng thanh nhiệt, tiêu đờm, chỉ huyết

– Theo nghiên cứu hiện đại:

• Thành phần vitamin A, E, C dồi dào trong mướp hương giúp cải thiện thị lực, làm sáng mắt, ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng.
• Mướp hương cung cấp mangan làm tăng khả năng sản xuất insulin, ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.
• Kali trong mướp có khả năng chống co thắt các cơ, ngăn ngừa đau cơ và cân bằng chất lỏng trong cơ thể
• Ăn mướp hương thường xuyên cũng giúp chống viêm, giảm đau sưng và cứng khớp nhờ thành phần chất đồng dồi dào trong quả.
• Vitamin C trong mướp giúp làm đẹp, chống lão hóa da, làm tổn thương nhanh lành.
• Ngoài ra, mướp hương còn bổ sung lượng chất xơ dồi dào giúp thúc đẩy tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón, bệnh trĩ.